Skip to main content

Vrouw

Vrouwelijk talent komt niet vanzelf bovendrijven

8 maart 2013

Opiniestuk gepubliceerd in De Volkskrant

De grootste mythe in het maatschappelijke debat over de zichtbaarheid van topvrouwen is dat kwaliteit vanzelf komt bovendrijven, schrijft journalist Jessica de Jong. ‘Deze dooddoener leidt al vele decennia tot verspilling van vrouwelijk talent in de media, het bedrijfsleven en bij de overheid.'

De buis moet meer deskundige vrouwen laten zien van de Nederlandse Publieke Omroep. Daarmee hobbelen de media als laatste sector achter overheid en bedrijfsleven aan om met zelfregulering de doorstroom van vrouwen te verbeteren naar betere en meer zichtbare posities. In de praktijk betekent het initiatief dat redacteuren –geheel vrijblijvend overigens- voortaan beter hun best moeten doen om meer vrouwen te selecteren voor tv-uitzendingen. 
Wat het zo treurig maakt is de voorspelbare standaardreactie van de achterban op de door de leiding opgelegde stap in de goede richting. Of het nu gaat om bedrijfsafdelingen, politieke partijen of journalistieke redacties: beeldbepalende figuren zoals Jeroen Pauw, Mark Rutte en Rutger Castricum en hun medewerkers verschuilen zich nog te vaak achter sussende woorden als: ‘journalistieke keuzes’, ‘de beste kandidaat op de beste plek’, ze zijn niet te vinden, of de mantra: "Vrouwen willen gewoon niet hoor. We doen echt ons best."
Net als in het bedrijfsleven en bij de overheid voelen leidinggevende journalisten en hun redacteuren zich vaak niet geroepen om nog gerichter te zoeken naar meer vrouwelijke deskundigen. Oorzaak: tijdsdruk, een beperkt netwerk en een eenzijdige taakopvatting: doorgaans zeer maatschappelijke betrokken journalisten weigeren verantwoordelijkheid te nemen. De gekleurde keuzes in de opvoering van bronnen en kandidaten die door hun redacties weldegelijk worden gemaakt is niet hun probleem.
Hun weinig betrokken houding vergoelijken zij met de grootste mythe in het maatschappelijke debat over de zichtbaarheid van topvrouwen: kwaliteit komt vanzelf bovendrijven. Deze dooddoener leidt al vele decennia tot verspilling van vrouwelijk talent in de media, het bedrijfsleven en bij de overheid. Het is hoog tijd om deze hardnekkige op niets gebaseerde overtuiging nu eindelijk eens op Wereldvrouwendag 2013 af te breken.
De eerste misvatting is dat kwaliteit ontdekken geen moeite kost. Een topmanager, politiek leider of een mediagenieke figuur kun je niet missen, zo is gemakshalve het idee. Zodra een dergelijk vrouwelijk toptalent voorbij komt, zullen bedrijfsdirecties, talkshows en andere experts haar als bij toverslag direct herkennen als een natuurtalent.
De tweede misvatting is dat één vrouw die het verknalt alle vrouwen vertegenwoordigt. O wee als de vrouw in kwestie iets verkeerds doet of zegt, dan wordt ze weggehoond op Twitter. Het effect: we zitten krampachtig op het puntje van onze stoel zodra er een vrouw in beeld komt. Particuliere beleggers doen nog net niet massaal hun aandelen in de verkoop bij het aantreden van een vrouwelijke CEO.
De derde misvatting is dat talent er kennelijk nooit is geweest als het niet komt bovendrijven. ‘Je hebt het of je hebt het niet.’ De geschiedenis kent echter verschillende voorbeelden van getalenteerde historische vrouwen die postuum tot nationale grootheid zijn uitgeroepen.
De vierde misvatting is dat vrouwelijke topprestaties minder interessant zijn. Wedstrijden met vrouwelijke schaatsers bijvoorbeeld zouden volgens schaatser Bart Veldkamp een stuk leuker zijn om naar te kijken als competitie en tijdrijden meer centraal zouden staan. Een soortgelijke overtuiging leeft onder programmamakers op tv: mannen zouden boeiender zijn in hun verbale presentatie dan vrouwen.
Mannelijke prestaties vergelijken met vrouwelijke prestaties is echter weinig zinvol. Daar gaat het ook niet om. Het is in ons aller belang om het hele scala aan nationaal talent in ons land in te zetten. Als de mannen het dan laten afweten, heb je altijd nog de vrouwen die ons land weer op de kaart zetten. Denk aan de Olympische Spelen waar de vrouwelijke sporters de ene na de andere gouden medaille wonnen.
Kortom, Je moet vrouwelijk talent wel opvissen uit de vijver, anders zinkt het naar de bodem. Of het nu gaat om succesvolle vrouwelijke managers, gasten in actualiteitenprogramma’s, topsporters, kunstenaars of andere beroemdheden: alleen vrouwen die eerst zijn ontdekt door invloedrijke kenners, talentenshows, mentoren of selectiecommissies maken een kans om door te breken. De rest niet.