Postbaas Herna Verhagen is niet bang om risico’s te nemen met vrouwen

Bekijk dit artikel in Intermediair

De betrokkenheid van de CEO bepaalt in grote mate het carrièreverloop van vrouwen, aldus de hoogste baas van PostNL, de 48-jarige Herna Verhagen over gerichte aansturing vanuit de top.

Als een bedrijf geleid wordt door een topvrouw is de doorstroom voor vrouwen dan gemakkelijker?
‘Nee. De CEO moet er continu aandacht aan besteden. Hij of zij heeft de sleutel in handen om meer vrouwen naar de top te halen. De baas bepaalt ten slotte wie er wordt benoemd. Betrokkenheid is erg belangrijk. Ik neem het vraagstuk op in de processen. Ik kijk regelmatig of er vooruitgang is geboekt.

Herkent u zich in uitspraken over het gebrek aan vrouwelijk talent?
‘Nee. Die discussie, is geen discussie. Er is zoveel vrouwelijk talent! Het is eerder een kwestie van tijdig jonge vrouwen spotten en volgen. Dan komt het erop aan ze te laten doorstromen.’
Een klacht van bijvoorbeeld KPN is dat bedrijven allemaal in dezelfde talentvijver vissen.
‘Ik vis niet in dezelfde poel. Op alle niveaus zit hier voldoende nieuw talent. Ik wil de pipeline vullen met minimaal 50 procent vrouwen.’

Topmannen zijn vaak bang om risico’s te nemen met vrouwen en kiezen de veiligste weg.

‘Elke kandidaat vormt een risico. Ik kijk wie ik voor me heb. Welke competenties heeft iemand? Past hij of zij in het team? Het is belangrijk om een veronderstelling expliciet te maken. Pas dan kan een objectief oordeel tot stand komen. Klopt het of ligt het anders? Die discussie komt hier écht op tafel.’

Krijgt u signalen van vrouwen die zich hogerop minder thuis voelen bij PostNL?
'Niet zo vaak. De helft van de populatie is vrouw. Als vrouwen ergens tegenaan lopen, kunnen ze mij erop aanspreken. Ik streef een open cultuur na. Iedereen kan mij mailen. Ik kan heel veel doen.’

In hoeverre realiseert u zich dat vooroordelen spelen?
‘Aannames spelen vaak onbewust. Er zijn zeker hindernissen die vrouwen anders ervaren. We praten daar vaak over en doen er wat aan. Het aantal werkdagen bijvoorbeeld. Er is hier geen aanwezigheidsplicht meer.’

De bottleneck ligt vaak in het middenmanagement.
‘Ik zorg dat er al veel eerder voldoende vrouwen in de piramide terechtkomen. In alle leeftijdscategorieën. Er is aandacht voor vrouwen die van zwangerschapsverlof terugkomen. Ze mogen op dezelfde baan terugkeren en maken nog net zoveel kans op uitdagende klussen. Op veel zware posities zitten hier vrouwen met kinderen.’

Heeft u moeite om uw team mee te krijgen?
‘Er is niet zoveel weerstand. Het bedrijf is al divers. De vrouwen die hier werken zijn heel capabel. Veel initiatieven komen vanuit de mensen zelf omdat ze de ruimte krijgen.’
Heeft u zelf gebruik gemaakt van diversiteitsmiddelen om hogerop te komen?
‘Nee. Maar dat betekent niet dat het niet nodig is. Ik zou willen dat het waar is. Ik moet er echt moeite voor doen net als bij alle onderdelen uit mijn bedrijfsvoering.’

Wat kan een CEO betekenen voor de doorstroming van vrouwen?

‘Het onderwerp staat hoog op de agenda. Het kost tijd, dus ik houd vol. Het blijft niet bij mooie woorden. Een oprecht gevoelde noodzaak maakt dat de topvrouwen zich actief inzetten voor andere vrouwen. ‘Het heeft ècht mijn hart’, benadrukt Verhagen. ‘Ik zag mezelf niet zo snel als rolmodel. Maar ik werd me ervan bewust hoe belangrijk voorbeelden zijn. Je kunt ervaringen delen, ook persoonlijk.’ 

Hoe ziet u het wettelijk streefcijfer en de dreiging van quota?
‘Streefcijfers kunnen, maar het hoeft niet. Mijn zorg is het totale bedrijf. Niet slechts twee lagen in de top. Het hele bouwwerk moet gevuld raken met vrouwelijk talent. Ik wil het jaar na jaar beter doen. Ik ben blij met de progressie die we hebben gemaakt. Die is groot.’

Onderzoek Intermediair

Van vrouwen moet je het hebben

Bij zes grote bedrijven met een vrouw aan het roer, blijken er gemiddeld meer vrouwen te werken in hogere functies. Postbedrijf PostNL onder leiding van Herna Verhagen, pensioenbelegger PGGM waar Else Bos de scepter zwaait en uitgeverij Wolters Kluwer met Nancy McKinstry aan het roer behalen elk een hogere score dan de eerder onderzochte bedrijven. 

Min of meer hetzelfde beeld tekent zich af bij de Autoriteit Financiële Markten (AFM) onder leiding van Merel van Vroonhoven, de landelijke arbodienst ArboNed met aan het hoofd Mirjam Sijmons en de Universiteit van Amsterdam (UvA) onder leiding van Louise Gunning.

Ambitieuze vrouwen maken sneller carrière onder een topvrouw. Hun kansen op een leidinggevende rol nemen verhoudingsgewijs toe als de baas een vrouw is, zo blijkt uit onderzoek van Intermediair

Bij PostNL, PGGM, ArboNed en Wolters Kluwer ligt het aantal vrouwelijke directeuren met 33% ruim boven het landelijke streefcijfer van dertig procent. Ook het diversiteitsbeleid is bij PostNL en PGGM in grote lijnen in orde waardoor deze bedrijven het hoge cijfer van een acht halen. Tot nog toe was ABN Amro van de onderzochte bedrijven het beste. 
Net onder de top werken eveneens veel vrouwen. Sinds het aantreden van Else Bos als CEO van PGGM in 2013, is het percentage vrouwelijke managers versneld opgelopen van 21% in 2011 tot 27% in 2014. 
Bij ArboNed ligt het aantal vrouwelijke lijnmanagers zelfs op 71,5%. Dat is hoog omdat vrouwen elders vaker te vinden zijn in staffuncties. 

'Op elk kandidatenlijstje moet een vrouw staan’

Opmerkelijk is het ontbreken van diversiteitsbeleid bij ArboNed. De arbodienst treft geen speciale maatregelen om meer vrouwen te laten doorstromen. ‘Vrouwen voelen zich hier thuis,’ zegt topvrouw Mirjam Sijmons van ArboNed. ‘Kandidaten worden op de inhoud beoordeeld en niet zozeer op wie ze zijn. Dat was al zo voor mijn tijd. Mijn mannelijke voorgangers hadden er niet speciaal oog voor. Beleid ontwikkel je pas als het niet goed gaat.’

De drukbezette topvrouwen schuiven het vrouwenvraagstuk niet van hun bordje. Ze zijn actief in vrouwennetwerken en -platforms, op congressen en bij prijsuitreikingen. Verhagen, Bos en Sijmons houden zelf de cijfers bij, dragen vrouwen voor of zijn mentor. ‘Op elk kandidatenlijstje moet een vrouw staan,’ zegt Sijmons van ArboNed. ‘De man-vrouwverdeling moet in balans blijven.’

De AFM is de eerste grote organisatie die tijdelijk geleid werd door twee vrouwen. Alle mannelijke toezichthouders werden eind 2014 door minister Dijsselbloem naar huis gestuurd wegens belangenverstrengeling. De enige vrouwelijke toezichthouder mocht blijven. 

Alleen de cijfers van de UvA vallen lager uit. De CEO lijkt minder actief. Er is geen mentorprogramma. 
Waar veel topmannen het vrouwenvraagstuk vooral zien als een kans op positieve publiciteit, zien de meeste topvrouwen de doorstroming van vrouwen als een belangrijk onderdeel van hun bedrijfsvoering.

Rapportcijfer:

PGGM: 8+
PostNL: 8
Universiteit van Amsterdam: 5,5
ArboNed: 4,6 (totaalscore is een stuk lager ondanks hoge kwantitatieve score wegens ontbreken diversiteitsbeleid)
Wolters Kluwer en AFM hebben goede cijfers maar krijgen net als eerder onderzochte bedrijven een symbolische onvoldoende wegens het niet inleveren van de antwoorden.

Methode:

Voor dit onderzoek is een puntensysteem www.jessicadejong.nl gebruikt om bedrijven in een rangorde te plaatsen. Elk bedrijf kan 100 punten winnen. Voor de cijfermatige onderbouwing kunnen bedrijven 40 punten krijgen. Bedrijven met een vrouwelijke CEO krijgen sowieso vijf punten. De overige 60 punten krijgen ze toegekend op het kwalitatieve deel. Door de cijfers af te zetten tegen de kwaliteit van het diversiteitsbeleid ontstaat een evenwichtig beeld. De puntentoekenning van het kwalitatieve deel is enigszins subjectief, maar wordt wel door onderzoek onderbouwd en is voorgelegd aan Opportunity in Bedrijf. 

Auteur: Jessica de Jong