Werken op vakantie geen bezwaar, zolang je maar geniet

19 juli 2014

Gepubliceerd in Het Financieele Dagblad

Even je werkmail checken op het strand, in de trein of op het vliegveld. Door mobiele telefoon, e-mail, laptop en zakcomputer betekent vakantie niet meer vanzelfsprekend afstand nemen van het werk. Maar maak het niet te bont.

‘Ik houd mijn e-mail ook tijdens mijn vakantie in de gaten,’ zegt strategisch adviseur Jan Voskamp van Woningcorporatie Ymere. ‘Ik lees en beantwoord mijn mail een paar keer per dag onderweg op luchthavens en in de trein. Ik wil graag op de hoogte blijven. Als ik terugkom weet ik precies hoe mijn inbox eruitziet. Dat geeft een opgeruimd gevoel.’

Voskamp is niet de enige die het niet kan laten om de werkmail te lezen gedurende de vakantie. Onder druk van de werkgever of op eigen initiatief leest een kwart van de werknemers dagelijks de werkmail, zo blijkt uit onderzoek van ING. Bijna vier op de tien werknemers (38%) hebben op vakantie contact met hun werk. Het checken van de mail is het populairst.
‘Mannen hebben vaker het gevoel dat hun werkgever van ze verwacht dat ze altijd bereikbaar zijn tijdens vakanties,’ weet wSuzan Bloemscheer van Randstad, dat het werkgedrag van werknemers onderzoekt in de Randstad WerkMonitor. ‘Mannen en hoog opgeleiden willen vaker op de hoogte blijven van wat er op het werk gebeurt.’
Werknemers die een grotere baanonzekerheid ervaren, hebben meer moeite om los te komen van hun werk, blijkt ook uit het onderzoek. Jongere werknemers en werknemers in de dienstensector voelen zich vaker verplicht betrokken te blijven bij hun werk tijdens hun vakantie.
Díe behoefte geldt in nog sterkere mate voor mkb’ers. In een enquête van softwarebedrijf Exact gaf ruim een kwart (26%) van de Nederlandse mkb-ondernemers aan niet met een gerust gevoel op vakantie te gaan. Maar liefst 62% zegt te volgen hoe het er ‘thuis’aan toe gaat om zo wél relaxed de vakantiedagen door te komen.
‘Op fietsvakantie met mijn gezin in Nederland, bekijk ik één keer per dag mijn mail op mijn smartphone, vooral als er belangrijke projecten lopen,’ zegt strategisch ontwerper en zzp’er Babette Porcelijn. ‘In het buitenland is dat minder makkelijk als er geen Wifi is. Dan kijk ik af en toe, als het gaat. Dat is veel beter om uit te rusten. Vorig jaar was ik betrokken bij de bouw van twee panden en hun interieurs, dat was heftig, ik kon eigenlijk niet eens weg.’

Checken

Strikte regels voor de oproepbaarheid tijdens vakanties zijn er niet in het bedrijfsleven. Bij grote bedrijven zoals supermarktketen Albert Heijn, verzekeraar Aegon en uitzendconcern Randstad is het aan de werknemer zelf of hij op dataroaming uitzet en zijn mail leest en beantwoordt. Leidinggevenden schakelen out-off-office reply in en hebben vervangers.
‘De meeste managers checken wel met enige regelmaat hun mail,’ zegt Hilde Laffeber van Aegon. ‘Ook zien we medewerkers soms even een dagje op kantoor komen in hun vakantie als de nood aan de man is.’ Bij uitzendbureaus Randstad en Manpower zijn de leidinggevenden eveneens bereikbaar bij calamiteiten. Op directieniveau wordt mail gelezen.
‘Ik check elke dag mijn mail, maar ik reageer niet,’ zegt cfo Humphrey Perdaems van ManpowerGroup. ‘Ik kom alleen in actie als mijn medewerkers daar expliciet om vragen. Anders ben ik de hele tijd aan het werk. Ik bemoei me soms met overnames. Het geeft rust als ik me met deze grote zaken bemoei.’
Een ander kijkt juist beslist niet in de mail. ‘Ik probeer echt om los te komen van mijn werk’, zegt Han de Ruiter, chief customer officer bij Aegon. ‘Mijn secretaresse en mijn vervanger houden mijn mails bij en halen de belangrijke berichten eruit. Alleen in noodgevallen krijg ik een sms’je. Als ik terugkom, begin ik met een frisse start.’
Sommige bedrijven hebben nadrukkelijk wel een vakantiebeleid. Adviesbureau &Samhoud geeft een bonus van 250 euro aan vakantievierende werknemers om niet te bellen en te mailen. Het bedrijf vindt het goed als werknemers uitrusten en loskomen van het werk.
Nederlanders zijn relatief goed bereikbaar op vakantie. Slechts een kwart zet zijn dataroaming volledig uit. Driekwart is wel bereikbaar. Een op de twee vakantiegangers zet zelfs dagelijks zijn smartphone aan, blijkt uit onderzoek van Vodafone onder 5833 klanten.
‘De smartphone wordt door Nederlanders steeds vaker gebruikt als reisgids voor het plannen van trips en het zoeken van de leukste bars, mooiste campings of beste restaurants,’ zegt woordvoeder Bart Bakker van Vodafone. Haast automatisch controleren ze dan ook hun werkmail.
Onze buren zijn minder goed bereikbaar voor hun werkgever, blijkt uit onderzoek van de Europese Unie onder 28.000 Europeanen. De hoge kosten zitten daarbij in de weg. Bijna de helft (43 %) zet roaming uit op de mobiele telefoon, waardoor mobiel internet niet mogelijk is.

Loslaten

Het lichte economische herstel heeft er niet toe geleid dat werknemers hun werk makkelijker loslaten. Integendeel. ‘Werknemers zijn nog steeds beducht voor hun baan,’ constateert Carien Karsten van coachingsbureau StroomQ. deskundige op het gebied van stress en burn-out. ‘Door de recessie zijn werknemers meer uitgeput. Ze moeten voorzichter zijn met werken tijdens hun vakantie.’
Mentaal afstand nemen van je werk is cruciaal voor de gezondheid, laten diverse onderzoeken zien. Op reis gaan helpt om uit te rusten van de dagelijkse werkstress. De positieve effecten van een vakantie treden vaak pas na een week op. Tegelijkertijd helpen meerdere kortere vakanties meer voor het herstel dan een keer per jaar een langere vakantie.
‘Het is beter om je werk te vergeten op vakantie,’ zegt arbeids-en organisatiepsycholoog Jessica de Bloom. ‘Gezondheid en welbevinden verbeteren aanzienlijk. Luieren of actief zijn maakt niet uit. Het gaat om plezier beleven en ontspannen.’
Als werken toch nodig is, beperk het dan. Werk alleen op vaste tijden, adviseert De Bloom. Laat werkmail niet in je privémail binnenkomen. Bepaal zelf je agenda, dat geeft rust. Maak afspraken. ‘Je partner wil graag samen zijn. Als dat niet lukt, raakt de sfeer aardig verpest.’
Doe alleen leuke dingen. ‘Plannen maken, nadenken over aardige collega’s of een geslaagd project heeft geen invloed op het welbevinden,’ zegt De Bloom. ‘Dat is niet negatief.’ Karsten beaamt dat. ‘Het is heerlijk om op het strand even je mail te lezen als je goed in je vel zit. Dat maakt blij en geeft een prettig gevoel.’
Handel geen klachten of problemen af. Het is niet leuk om met negatieve zaken bezig te zijn tijdens een vakantie. Zo moest een werknemer van een orkest op vakantie een vervanger regelen voor iemand die was uitgevallen. Hij had beter zijn mail aan een collega kunnen overlaten.
Log op zondagavond pas weer in als u snel gespannen raakt. Wie ’s nachts piekert, kan niet meer genieten, zegt Karsten. Dat is zonde. Het is een heel verschil of je vanuit angst contact houdt met je bedrijf of vanuit gehechtheid en plezier. Vanuit dat laatste maak je geen extra stresshormonen aan en kan het geen kwaad.’
De een kan nu eenmaal beter relativeren, dan de ander. Er zijn types die hun mail zowel in de ochtend als in de avond controleren. Zolang iemand daar een prettig gevoel bij heeft, is er volgens Karsten niet zoveel aan de hand. Voskamp: ‘Het checken van mijn mail, beperkt mij niet om vrij in het hoofd te zijn. Ik reageer kort en doe geen ingewikkelde dingen.’
Door Jessica de Jong