dinsdag 06 februari 2007

Verschenen in: Weekkrant Suriname

‘Ik schilder graag zwarte mensen’

Amsterdam - De Surinaamse kunstenaar Ralph Lo-A-Njoe, geboren en getogen in 1930 te Parimaribo, heeft het druk: hij heeft net een schilderijenexpositie achter de rug in La Maison Africaine en exposeert momenteel in Museum Suriname in Amsterdam. De collectie bestaat uit figuratieve en abstracte werken met onder andere Suriname en Afrika als thema. 

De schilderijen van Ralph zullen voor veel Surinamers herkenbaar zijn. Neem het doek Na marktbezoek: drie zogenaamde Kotto Missis pauzeren op een bankje tegenover een kerk nadat ze boodschappen hebben gedaan op de markt. Ze dragen felgekleurde hoofdoeken en babbelen met elkaar. Hun tassen zijn gevuld met ingrediënten als Tayer en Kouseband voor het bereiden van pom. Op de grond wacht een levende haan voor de slacht. ‘Dit is een typisch Surinaams straatbeeld,’ zegt Ralph over het opvallend bonte schilderij.

De kunstenaar woont sinds 1971 in Nederland en maakt behalve schilderijen, ook beelden. In zijn werk toont hij alledaagse gebeurtenissen met name uit het plattelandsleven in Suriname en Afrika. De personages komen veelal uit de lagere klasses, zoals ook te zien is in het schilderij van een Hindostaanse rijstboer, die gehurkt zit voor zijn hut. Ralph vindt het belangrijk dat toeschouwers zichzelf herkennen in zijn werk. Dit geldt ook voor het schilderij Condoleancebezoek, waarop een groep vrouwen in het binnenland is afgebeeld met witte schorten en hoofddoeken. ‘De vrouwen zijn ingehuurd om te komen rouwen bij een overledene. De hoofddoeken zijn elk op een unieke wijze geknoopt en hebben een bepaalde betekenis. Deze kan positief zijn, maar ook negatief. Surinamers begrijpen deze verborgen taal. Het ritueel is waarschijnlijk afkomstig uit Afrika.’
 
Fotografisch

Tijdens zijn opleiding aan de academie in Nederland, liet Ralph zich inspireren door oude meesters als Michelangelo, da Vinci, van Eijck en Rubens. Ook is hij een bewonderaar van hedendaagse Surinaamse kunstenaars, zoals Frank Creton en Erwin de Vries. De schilderijen van Ralph kenmerken zich door een uiterst nauwkeurige nabootsing van de werkelijkheid. De strakke lijnen en kleurvlakken, in zowel de figuratieve als abstracte werken, verraden bovendien zijn technische achtergrond.

De kunstenaar werkte tot aan zijn pensionering in 1988 als bouwkundige voor de Rijksgebouwendienst van VROM in Haarlem. ‘Mijn vakgebied beïnvloed mijn huidige schilderwerk enorm en ik ben dan ook van plan om een serie schilderijen te maken met architectuur als thema. De tekentechnieken die ik moest gebruiken voor het ontwerpen van huizen, pas ik ook toe in mijn schilderijen. De compositie van lijnen en kleuren moet heel precies en zuiver zijn, net als op een foto. Een bezoeker zegt daarover in het gastenboek: de bloem op het schilderij is mooier geschilderd, dan hij werkelijk is.” De strakke compositie heeft volgens Ralph nog een ander doel: ‘Het schilderij moet rust uitstralen en de toeschouwer een prettig gevoel geven. Bovendien wil ik graag het goede in de mens naar voren brengen en niet het demonische. Ik hou van romantische en positieve werken.’

Behalve de techniek, valt het kleurgebruik van Ralph op. Heldere, warme kleuren spreken hem aan zegt hij, omdat hij geboren is in een warm land. Hij houdt vooral van de combinatie rood, blauw en zwart. ‘Ik ben vaak naar het binnenland van Suriname geweest om de huidskleur van de mensen te bestuderen. De zwarte huid is interessant om te schilderen, omdat deze bestaat uit verschillende warme kleurtinten.’
 
Alhoewel techniek en materiaalkeuze (olieverf en acryl op canvas) typisch Westers zijn, laat Ralph zich bij de keuze van de onderwerpen bepalen door zijn roots. ‘Mijn bed- overgrootmoeder was een negerslavin afkomstig uit Senegal. Haar baas Gerrit Pater, wilde met haar trouwen, omdat hij haar zo lief vond. Hij was een Nederlandse inspecteur van politie. Mijn grootmoeder was halfbloed ofwel Mesties. Ze was de dochter van een Indiaanse en een Engelsman. Ook zij trouwde een Nederlander. Mijn moeder trouwde met mijn Chinese vader, wiens ouders uit Hong Kong kwamen. Ik vind het fijn om uiteenlopende mensen te schilderen en om verschillende culturele invloeden te combineren. Ik werk altijd in mijn atelier in Nederland, maar ben begonnen in Suriname. Soms schilderde ik vanuit mijn auto en maakte schetsen van mensen zonder dat ze het wisten.’
  
Ralph Lo-A-Njoe exposeert tot eind juni in Museum Suriname, Zeeburgerdijk 21 te Amsterdam. Informatie: 020-4684552. 

door Jessica de Jong 

 1999