woensdag 19 maart 2008

Gepubliceerd in Het Financieele Dagblad

Carrièrevrouwen krijgen hulp uit onverwachte hoek.

In enkele, vooral Europese landen zijn beleggingsproducten gelanceerd die zich richten op bedrijven met -naar verhouding- veel vrouwen in de top.

'Als aandeelhouders zien dat bedrijven met een gemengde top meer winst maken, zullen zij aandringen op een evenwichtige verdeling van de directiezetels', zegt productmanager Ilkka Philaia van Tapiola Bank.

De Finse bank richtte in februari samen met andere banken het TopWomen-fonds op waarin vijftien internationale bedrijven zijn opgenomen met een of meerdere vrouwen in de top, waaronder TomTom en Kellog's. 'Wij willen dat beleggers met dit vrouwenfonds zoveel mogelijk rendement behalen,' zegt Philaia.

Met de lancering van het Amazone Europe Fund in 2006 belegt ook het Zwitserse AMM Finance in bedrijven met topvrouwen, zoals TNT en Wolters Kluwer. 'Het Amazone-fonds kan beleggers vooral op de langere termijn veel profijt bieden, omdat uit onderzoek is gebleken dat bedrijven met vrouwen meer winst maken,' zegt Nicolas de Malezieux, een van de twee oprichters van AMM Finance. Hij verwijst naar een onderzoek van adviesbureau McKinsey uit 2006.

'Beleggers kunnen belangrijke veranderingen op gang brengen in bedrijven', bevestigt hoofd Duurzaamheid Piet Sprengers van ASN Bank. 'Als bedrijven merken dat beleggers meer vrouwen in de top willen zien dan zullen zij vanzelf beter hun best doen om vrouwen te werven.'

Sprengers vertelt dat bedrijven waarin duurzame beleggingsfondsen investeren bij hun beleid veel rekening houden met de wensen van aandeelhouders. Zonder dat dit ten koste gaat van het rendement. 'Er zijn aanwijzingen dat bedrijven die duurzaam opereren het op de lange termijn beter doen dan bedrijven die het niet zo nauw nemen met de mensenrechten en het milieu.'

Daarnaast denkt directeur Lizzy Venekamp van Opportunity in Bedrijf, een organisatie die bedrijven ondersteunt bij het bevorderen van diversiteit aan de top, dat beleggers een belangrijke rol kunnen spelen bij het doorbreken van het glazen plafond. 'Als beleggers druk uitoefenen wordt de inspanningsverplichting om meer topvrouwen aan te trekken veel minder vrijblijvend. Aandeelhouders kunnen bijvoorbeeld eisen van bedrijven dat ze zich aansluiten bij internationale organisaties die richtlijnen opstellen voor gelijke kansen en een vrouwvriendelijk beleid.'

Venekamp, tevens commissaris bij het Meerwaardefonds van Triodosbank, heeft wel haar twijfels over te veel aandacht van beleggers voor vrouwen. 'Het kan gevaarlijk zijn om topvrouwen in aparte themafondsen in de schijnwerpers te zetten. Als het bedrijf van de topvrouw geen winst maakt, wordt de oorzaak automatisch in haar vrouw-zijn gezocht.'

Op korte termijn valt een doorbraak van de topvrouw door middel van speciale beleggingsfondsen niet te verwachten. Aanbieders van beleggingsfondsen zoals Robeco, SNS Asset Management en ASN Bank hebben desgevraagd geen plannen om een vrouwenfonds te lanceren. 'Er zijn maar weinig bedrijven met topvrouwen en ik betwijfel of er voldoende animo is onder klanten om te beleggen in een kleine markt als Nederland', zegt directeur Giuseppe van der Helm van de vereniging van duurzame beleggers, de VBDO.

Ook zijn voorganger bij de VBDO, Piet Sprengers (nu ASN), ziet niets in aparte vrouwenfondsen. Want bij de selectie van bedrijven voor de beleggingsfondsen kijkt de ASN Bank al grondig naar de wijze waarop bedrijven met de mensenrechten omgaan. Sprengers: 'Ik denk niet dat het nodig is om vrouwen als een aparte groep eruit te lichten. Als bedrijven goed scoren op personeelsbeleid dan zullen ze vanzelfsprekend ook gelijke carrièrrekansen voor vrouwen bieden.'

Van der Helm ziet eerder heil in een pleidooi van alle aandeelhouders voor extra vrouwen aan de top. 'Op een aandeelhoudersvergadering van Fortis heb ik laatst gezegd dat ik niet onder de indruk was van hun doelstelling om het aantal topvrouwen met 0,5 procent te verhogen.'

De Nederlandse institutionele beleggers zijn er nog onvoldoende van doordrongen dat vrouwen in de top een belangrijk onderwerp op aandeelhoudersvergaderingen is. 'De positie van topvrouwen komt nauwelijks aan de orde, zegt partner Bercan Günel van Stichting Women Capital. Günel: 'Beleggers kunnen ervoor zorgen dat dit verandert. Er moet een kritische massa van aandeelhouders komen die de raden van commissarissen en de raden van bestuur goedkeuren. Als beleggers om meer topvrouwen vragen, zullen bedrijven gedwongen zijn om hier naar te kijken.'

Postbedrijf TNT is een van de Nederlandse bedrijven met relatief veel vrouwen en is mede daarom opgenomen in het vrouwenbeleggingsfonds van het Zwitserse AMM Finance. Het bedrijf heeft met Marie-Christine Lombard een vrouw in de raad van bestuur en telt twee vrouwen in de raad van commissarissen.

'TNT heeft de filosofie dat topmannen en-vrouwen elkaar aanvullen en het bedrijf succesvol maken, ' zegt persvoorlichter Daphne Andriesse van TNT. Sinds de komst van Lombard in 2003 is de omzet van de Express-divisie gestegen van 4,2 tot 6,5 mln.

Meer topvrouwen/meer winst

Adviesbureau McKinsey toonde vorig jaar aan dat bedrijven met een vrouw aan het hoofd meer winst maken dan die door een man worden geleid. Ook adviesbureau Catalyst ontdekte dat bedrijven met topvrouwen ruim de helft meer winst op het eigen vermogen maken. Het verkoopresultaat was 42 % hoger en er werd 65% meer rendement behaald.    

door Jessica de Jong