vrijdag 02 mei 2008

Gepubliceerd in Het Financieele Dagblad

Op voordracht van werknemers krijgen vrouwen sneller een plek in de raad van commissarissen.

Carrièrevrouwen die een commissariaat ambiëren worden steeds vaker voorgedragen door de ondernemingsraad van een bedrijf. Dat overkwam ook Inge Brakman, Ada van der Veer-Vergeer en Hélène Vletter- van Dort, die in maart van dit jaar commissaris werden bij Fortis  Bank Nederland. De drie dames werden geselecteerd door de ondernemingsraad (OR) van Fortis en doorbraken in één klap het mannenbastion dat veel banken nog steeds zijn.

‘Het was aanvankelijk geen bewuste keuze om drie vrouwelijke kandidaten aan te trekken,’ zegt voorzitter Tim op ten Noort van de OR van Fortis Nederland. ‘Toen bleek dat we na een eerste ronde geen geschikte kandidaten konden vinden, hebben we executive searchbureau Woman Capital ingeschakeld. Voordat we het wisten zaten we met drie competente vrouwen om de tafel.’

Ook bij andere bedrijven zijn in de afgelopen tijd verschillende vrouwelijke commissarissen benoemd. Neem Karla Peijs bij Aegon, Pauline van de Meer Mohr bij Océ en Yvonne Zonderop bij de FD Mediagroup. De komende maanden staan nog meer benoemingen op de rol. ‘De vraag naar vrouwen neemt inderdaad toe,” zegt secretaris Ton Tang van de Stichting Multinationale Ondernemingsradenoverleg (MNO). ‘OR’s willen meer diversiteit in de raden van commissarissen.’

Deze trend wordt ook gesignaleerd door voorzitter Olaf Smits van Waesberghe van het Nationaal Register Commissarissen en Toezichthouders. ‘Bedrijven zoeken sinds twee jaar naar kandidaten met verschillende achtergronden.’ Het Nationaal Register beschikt sinds begin dit jaar over 1350 vrouwelijke kandidates en wordt tien tot vijftien keer per jaar ingeschakeld door ondernemingsraden. ‘Vorig jaar zijn uit deze zoekopdrachten negen vrouwelijke commissarissen aangesteld.’

Ondernemingsraden beschikken sinds 2004 over het voordrachtsrecht om eenderde van het aantal commissarisposten voor te dragen. Maar niet alle bedrijven maken daar gebruik van. Grote multinationals zoals Shell en Unilever kunnen zich ontrekken aan het voordrachtsrecht, zodat OR’s alleen kandidaten kunnen voordragen voor de Nederlandse holding. Bovendien is nog lang niet bij alle OR’s het besef doorgedrongen dat zij zelf een commissaris kunnen voordragen. Ze gaan nog teveel af op de voorstellen van de Raden van Commissarissen. 

Daar komt bij dat het aantal commissarisposten dat de OR kan voordragen beperkt is. ‘Enkele vrouwelijke commissarissen voordragen als er een vacature vrijkomt is te weinig om het glazen plafond te doorbreken,’ zegt hoogleraar Annemieke Roobeek van de Universiteit van Nyenrode, die zelf diverse commissariaten via de OR kreeg. ‘Het voordrachtsrecht leidt er hoogstens toe dat vrouwelijke commissarissen de weg effenen voor andere vrouwen.’

In de zoektocht naar commissarissen zien veel ondernemingsraden geschikte vrouwen over het hoofd. Ze speuren vooral naar bekende personen met een lange staat van dienst. ‘Als er een vacature vrijkomt inventariseren wij namen van mensen die op de voorgrond treden,’ zegt voorzitter Jan Lautenbach van de Centrale Ondernemingsraad van Aegon die vorig jaar voormalig minister Karla Peijs en bemiddelaar Doekle Terpstra benoemde tot commissaris. ‘Met het oog op de diversiteit moeten we dat een andere keer misschien niet doen.’

Volgens de belangenorganisaties van vrouwen zijn er wel degelijk geschikte vrouwen te vinden. ‘Ik krijg dagelijks aanmeldingen van minder bekende vrouwen die graag commissaris willen worden,’ zegt Bercan Günel van Woman Capital waaraan Fortis Bank haar drie vrouwelijke commissarissen te danken heeft. ‘Ik kan voor alle AEX-bedrijven een of twee commissarissen leveren net zoals ik bij Fortis heb gedaan.’

Voorzitter Jorien Crol van Vrouwen in Beeld, een organisatie die vrouwelijke commissarissen voor het voetlicht brengt, wijt het tekort aan vrouwen aan de top aan een verkeerde zoekmethode. ‘Headhunters zoeken te vaak bekende vrouwen met een hoge pr-waarde in het buitenland, omdat er in Nederland niet voldoende talent zou zijn. Als ze zich meer zouden richten op de inhoud, dan zouden er veel meer vrouwelijke commissarissen zijn.’

Om ondernemingsraden te helpen bij het vinden van kandidaten met verschillende achtergronden is begin dit jaar een register speciaal voor ondernemingraden opgericht. Het OR Register voor Commissarissen en Toezichthouders moet het old-boys-netwerk doorbreken en OR’s stimuleren om bijvoorbeeld vrouwelijke commissarissen voor te dragen.’

‘Het beeld van de commissaris die achterover leunt met een glas cognac en een sigaar past niet meer in deze tijd,’ stelt directeur en oprichter Hein Meijer van het OR Register. ‘De moderne commissaris is iemand die midden in de maatschappij staat en met een frisse blik naar het  bedrijf kijkt. Ondernemingsraden kunnen er zeker aan bijdragen dat het bewustzijn over de toegevoegde waarde van bijvoorbeeld vrouwelijke commissarissen stijgt.’

Inge Brakman,Commissaris Fortis Bank
‘Het is goed dat Fortis in een klap drie vrouwen tot commissaris heeft benoemd. De samenstelling van de raad is nu meer in balans. Bovendien zullen we sneller serieus genomen worden nu we met meerdere externe commissarissen zijn. Het is voor vrouwen moeilijker om commissaris te worden dan voor mannen. Ze maken vaak geen deel uit van de bestaande netwerken en worden minder snel benaderd. Vrouwen met bestuurskundige ervaring die commissaris willen worden kunnen zich het beste inschrijven bij een register en moeten vaker de publiciteit zoeken’

Pauline van der Meer Mohr, Commissaris Océ Technologies
‘Vrouwen maken meer kans om via de ondernemingsraad benoemd te worden. Zo ben ik zelf voorgedragen  door de Ondernemingsraad van Océ Technologies omdat ik veel ervaring heb met mensgerelateerde processen. Ik werd benaderd via het Nationaal Register waar mijn naam bekend was. Door mij te benoemen week Océ af van het klassieke commissarisprofiel. Het zou goed zijn als Raden van Commissarissen een breder palet van exepertisegebieden herbergen. Daardoor zullen ook meer vrouwen in aanmerking komen voor commissariaten.'  
 
Voorgedragen commissaris via or: 

Louise Fresco, Rabobank
Karla Peijs, Aegon
Helene Vletter-van Dort, Fortis Nederland
Truze Lodder, Van Lanschot Bankiers
Dien de Boer-Kruyt, Reed Elsevier

Ieke van den Burg, ASML

Yvonne Zonderop, FD Mediagroup
Annemieke Roobeek Draka
Annemieke Fentener van Vlissingen Draka

Pauline van der Meer Mohr, Océ

Jessica de Jong
Amsterdam