KPN heeft het interne vrouwenquotum voor hogere functies afgeschaft én gaat zich meer richten op werknemers met een allochtone achtergrond, arbeidsbeperking of andere seksuele voorkeur, zegt Program Director Social Return, Inclusion en Diversity Jasper Rynders. KPN is desondanks wel de beste plek voor vrouwen om carrière te maken, blijkt uit onderzoek van Intermediair. 

Bekijk dit artikel in Intermediair

‘We hanteren sinds anderhalf tot twee jaar geen specifiek vrouwenquotum meer ondanks het feit dat er een positief effect is geweest op het aantal vrouwen werkzaam in de organisatie, zegt Rynders. ‘Het heeft goed geholpen om het thema op de agenda te krijgen, maar niet alle verwachtingen zijn uitgekomen.’
KPN telt de meeste topvrouwen van de acht grootste telecombedrijven, zo blijkt uit onderzoek van Intermediair. Het telecombedrijf telt 28 procent vrouwen in raden van commissarissen. Dat is bijna net zoveel als het landelijke streefcijfer van dertig procent. Maar het aantal vrouwelijke directeuren is nog steeds onvoldoende. In de raad van bestuur zit geen enkele vrouw.
‘Het gerichte vrouwenbeleid heeft slechts voor een deel de verandering gebracht die we beoogden,’ legt Rynders uit. ‘We hoopten op meer leidinggevende vrouwen die deels vanuit hun vrouw-zijn andere belangrijke waarden, inzichten en kwaliteiten konden toevoegen aan het bedrijfsproces .’
“Een aantal vrouwen leek in gedrag en capaciteit erg op de mannen die er al zaten”
‘We moesten de afgelopen jaren putten uit een beperkte groep vrouwen aangezien alle grote bedrijven in dezelfde vijver vissen. Uiteindelijk zie je vooral blanke, hoger opgeleide vrouwen, tussen de 40 en 50 jaar oud met dezelfde sociale achtergrond binnenkomen. Een aantal vrouwen leek in gedrag en capaciteit erg op de mannen die er al zaten inclusief hun tekortkomingen,’ legt Rynders uit.
Vrouwenquotum
KPN voerde vijf jaar geleden een vrouwenquotum in. Voormalig CEO Ad Scheepbouwer maakte in 2009 bekend meer vrouwen in de bedrijfstop te willen. Om dat te bereiken mochten voor bepaalde hoge functies alleen vrouwen zich nog kandidaat stellen. Volgens Scheepbouwer hadden allerlei maatregelen om vrouwen aan KPN te binden in zijn acht jaar bij KPN te weinig opgeleverd.
Om ervoor te zorgen dat voldoende vrouwen zouden doorstromen naar hogere functies waren managers verplicht om voor hogere managementposities, raden van bestuur en raden van commissarissen vrouwen voor te dragen. Managers die zich niet daaraan hielden werden gekort op hun variabele beloning. Het vrouwenquotum werd anderhalf tot twee jaar na het vertrek van Scheepbouwer echter geruisloos losgelaten naar nu blijkt.
‘Tegelijkertijd hebben we geconstateerd dat de focus op vrouwen tot een volledige veronachtzaming heeft geleid van de hoger opgeleide multi culturele man. Gegeven de snelle verkleuring van de Nederlandse samenleving (met name in de grote steden waar KPN actief is) is dit een onwenselijk bijeffect. Vanuit verschillende groepen hebben wij te horen gekregen dat ze dit een zeer kwalijke zaak vinden.’
‘Klanten met een andere afkomst komen minder makkelijk in winkels met een volledig blank team. Multi-culturele talenten gaan liever zelfstandig ondernemen of bij buitenlandse bedrijven werken, terwijl steeds meer klanten in de Groot zakelijke markt graag met een divers team willen werken en niet alleen met Nederlanders, maar ook met allochtonen en mensen met een beperking bijvoorbeeld.’
“KPN heeft de een dimensionale focus op de vrouwenagenda losgelaten”
‘Sinds begin dit jaar kent KPN een programma genaamd Social Return, Inclusion and Diversity (SRID). Dit programma vormt een trendbreuk met de manier waarop er de afgelopen jaren met de thematiek rondom diversiteit is omgesprongen. KPN heeft de eendimensionale focus op de vrouwenagenda losgelaten.’
KPN stuit op bezwaren van belangenpartijen die juist wel gerichte aandacht willen voor vrouwen. ‘KPN is in discussie met het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie en andere stakeholders om meer aandacht te vragen voor een diversiteitsbeleid dat zich niet toespitst op één enkele groep, maar op alle groepen die steun nodig hebben. KPN wenst een afspiegeling te zijn van de Nederlandse maatschappij en dat gaat verder dan slechts vrouwen een plaats geven in het arbeidsproces.’
Topvrouwen bij ict-bedrijven
Ondanks de beslissing van KPN om afstand te doen van het vrouwenquotum, blijkt uit deze derde aflevering van Intermediairs onderzoek naar de positie van topvrouwen dat vrouwen wel het snelst carrière kunnen maken bij KPN. De acht grootste ict-telecombedrijven, te weten: KPN, Vodafone, T-mobile, Ziggo, UPC, CGI, Capgemini en IBM zijn tegen het licht gehouden. Hieruit blijkt dat het lastig carrière maken is voor vrouwen in de ict- en telecomsector. Bedrijven hebben er weinig oog voor. Er zijn her en der wat vrouwelijke commissarissen, maar nauwelijks vrouwen op beeldbepalende posities.
Er is überhaupt weinig interesse om mee te werken aan het invullen van de vragenlijsten. Van de acht grote telecombedrijven geven UPC, T-Mobile, CGI en IBM geen informatie. De gegevens van Vodafone en Ziggo zijn onvolledig. KPN en Capgemini blijven soms vaag over de cijfers.
KPN haalt het niet bij ABN Amro
KPN komt als beste uit de bus, maar slaagt er van de ICT -bedrijven niet in om ABN Amro (rapportcijfer: 7) -dat eerder door Intermediair werd uitverkozen tot beste plek voor vrouwen om carrière te maken- naar de kroon te steken. KPN scoort goed met 28 procent vrouwen in de raad van commissarissen. In de raad van bestuur zit echter geen enkele vrouw.
Capgemini Nederland heeft geen vrouwen in de directie, maar in de lagen daaronder stromen wel steeds meer vrouwen in. ‘We blijven ons nadrukkelijk op vrouwen in hogere functies richten’, zegt diversiteitsmanager Annelies Hermens van Capgemini. ‘Het streven is nog altijd om circa 25 procent vrouwelijke managers in dienst te hebben. Vanzelf komt het niet goed. Dan moet je te lang wachten.’
Vodafone heeft met respectievelijk 37,5 en procent de meeste vrouwelijke leidinggevenden in de top. Er zitten geen vrouwen in de raad van bestuur en in de raad van commissarissen.
Discussie over vrouwenquotum
“De druk op quota zal toenemen”
De afschaffing van het interne vrouwenquotum door KPN komt net op het moment dat minister Jet Bussemaker openlijk speculeert over invoering van een wettelijk quotum. Zij reageerde half september op de tegenvallende opmars van vrouwen in het gehele bedrijfsleven, zoals blijkt uit de Bedrijvenmonitor van Talent naar de top. Slechts een vijfde van de benoemingen in het bedrijfsleven gaat naar vrouwen, zo blijkt uit de Bedrijvenmonitor Wet bestuur en toezicht 2013. ‘Als dit in 2015 niet beter gaat zal de druk op quota toenemen’, aldus een verontruste minister Bussemaker.
KPN hoopt dat ook na afschaffing van het interne quotum de opmars toch doorgaat, zegt Program Director Social Return, Inclusion en Diversity Jasper Rynders. ‘Door het weghalen van een managementlaag bij een reorganisatie schuiven vrouwelijke managers daaronder op. Het voorlopige aantal vrouwen dat rapporteert aan de raad van bestuur komt daarmee voorlopig op vier.’
Onderzoek
Intermediair onderzoekt in welke sector vrouwen het snelst carrière kunnen maken. Na de banken http://www.intermediair.nl/weekblad/20131212/#6 en de ziekenhuizen http://www.intermediair.nl/weekblad/20140410/#6 is in deze aflevering de ICT-sector aan de beurt.

Rapportcijfer:

KPN: 5 (5,0)
Capgemini: 5 (4,6)
Vodafone: 3
Ziggo: 1

UPC*

CGI*

T-Mobile*

IBM*

UPC, CGI, T-Mobile en IBM wilden de vragenlijst niet invullen en krijgen daarom een symbolische: 1

Sterke punten

-Mentoring: KPN en Capgemini doen veel aan de begeleiding van vrouwen.
-Training en Opleiding: Diversiteit komt voldoende aan bod in leiderschapstrainingen
-Raden voor Commissarissen: KPN telt met 28 procent de meeste vrouwelijke commissarissen

Huiswerk

-Werving & selectie; er moet veel meer aandacht komen voor de ‘gender-bias’ in selectie- en sollicitatieprocedures
-Raden van bestuur: de lagen onder de top moeten veel meer gevuld worden met vrouwen zodat ze kunnen doorstromen naar de raden van bestuur
-Inzet baas: De telecom topbazen moeten meer zelf doen.

Top 10 tot nu toe

Een top 10 van banken, ziekenhuizen en ICT-bedrijven:
ABN Amro: 7
ING: 6
Erasmus MC: 6
Radboudumc: 6-
KPN:5
Capgemini: 5
VUmc: 5
UMCG: 5
LUMC: 5
UMC Utrecht: 5

Methode

Voor dit onderzoek is een puntensysteem www.jessicadejong.nl gebruikt om bedrijven in een rangorde te plaatsen. Elk bedrijf kan 100 punten winnen. Voor de cijfermatige onderbouwing kunnen bedrijven 40 punten winnen. De overige 60 punten krijgen ze toegekend op het kwalitatieve deel. Door de cijfers af te zetten tegen de kwaliteit van het diversiteitsbeleid ontstaat een evenwichtig beeld. De puntentoekenning van het kwalitatieve deel is enigszins subjectief, maar wordt wel door onderzoek onderbouwd en is voorgelegd aan Opportunity in Bedrijf.

Auteur: Jessica de Jong