Skip to main content

Pijnvrij kinderen krijgen moet nu eindelijk mogen

Zwangere vrouwen in Nederland kunnen er niet op rekenen dat tijdens de bevalling hun pijn wordt bestreden. Geef die prik, vindt Jessica de Jong.

De verloskundige zorg in Nederland is erop gericht vrouwen zonder pijnbestrijding te laten bevallen, terwijl steeds meer vrouwen enorm opzien tegen hun bevalling. Bij sommigen neemt daardoor de kinderwens zelfs af. Aan de vooravond van de vergrijzing en de bevolkingskrimp is dat een slechte zaak, Schrijver Kluun leidt al enige jaren een strijd om de ruggenprik voor zwangere vrouwen in barensnood beschikbaar te krijgen. Ook Femke Halsema, Lousewies van der Laan en Linda de Mol hebben geprobeerd pijnbestrijding tijdens de bevalling bespreekbaar te maken. Allemaal vinden ze dat een vrouw die dat wil een ruggenprik of andere pijnmedicatie moet krijgen.

Op papier is de laatste jaren wel wat veranderd. De helft van de Nederlandse ziekenhuizen - 112 in totaal - biedt dag en nacht een ruggenprik aan. Toch krijgen jaarlijks vele duizenden vrouwen geen ruggenprik, terwijl ze er wel om vragen. Dat komt doordat veel ziekenhuizen alleen op gezag van de gynaecoloog pijnbestrijding toedienen en niet uitsluitend op verzoek van de vrouw. In slechts 10 procent van de gevallen wordt een ruggenprik toegediend en bijna nooit om de pijn te verzachten.

De redenen waarom aanstaande moeders in Nederland vaak geen ruggenprik krijgen zijn bekend. Pijnbestrijding zou niet passen in onze thuisbevallingscultuur. Zorgverleners kunnen pijnmedicatie tijdens de bevalling onvoldoende bekostigen omdat het inhuren van een anesthesioloog teveel geld kost. De begeleiding van zwangere vrouwen die pijnbestrijding willen, is niet goed geregeld. En: de ruggenprik zou slecht zijn voor de gezondheid van moeder en kind. 

Angst en beven

Vergeten wordt dat het effect van deze situatie is dat een grote groep vrouwen twijfelt over het krijgen van een eerste of tweede kind. Veel vrouwen blijken hun tweede bevalling met angst en beven tegemoet te zien. Uit onderzoek blijkt dat 5 procent, dat zijn tienduizend vrouwen, erg opziet tegen de bevalling. Sommigen zien om die reden zelfs af van het krijgen van een tweede kind. Dat is geen goede ontwikkeling aan de vooravond van de vergrijzing. Als steeds meer vrouwen op latere leeftijd kinderen krijgen, mag je geen afhakers riskeren vanwege gebrekkige pijnbestrijding tijdens de bevalling. Uit cijfers van het CBS blijkt dat het aantal geboorten de komende jaren afneemt met tienduizend per jaar. Door de introductie van de pijnloze bevalling, is deze dalingstrend mogelijk op te vangen.

De neiging baringspijn te bagatelliseren komt door de Nederlandse opvatting dat die pijn 'natuurlijk' is, dus cultureel aanvaardbaar. Maar in een tijd dat voor elk pijntje medicatie beschikbaar is, is niet vol te houden dat baringspijn erbij hoort. Bijna een kwart van de vrouwen vindt baringspijn de allerergste pijn. Dat zijn in Nederland vijftigduizend zwangeren per jaar die aan hun lot worden overgelaten. Het is tijd voor verandering. Zwangere vrouwen moeten meer keuzevrijheid krijgen. De beschikbaarheid van pijnmedicatie is te verbeteren met objectieve voorlichting, kennisuitwisseling, een betere organisatie en meer geld.

Ruggenprik

Als professionele zorgverleners de krachten bundelen, kunnen meer vrouwen een ruggenprik krijgen. Verzekeraars hebben een grote verantwoordelijkheid om de ruggenprik geaccepteerd te krijgen en moeten ziekenhuizen stimuleren de pijnbestrijding op orde te brengen. De Vereniging Kind & Ziekenhuis is vorige maand een samenwerkingsverband begonnen met zorgverzekeraar CZ. Zij hebben samen richtlijnen opgesteld over onder meer pijnmedicatie en belonen ziekenhuizen die daaraan voldoen met een kwaliteitskeurmerk. Het initiatief verdient navolging.

Ziekenhuizen zouden meer medisch personeel in dienst moeten nemen voor het toedienen van de ruggenprik en andere pijnstilling. Het spreekt voor zich dat toezeggingen over pijnbestrijding door ziekenhuizen nagekomen worden. Voormalig minister Hoogervorst liet in antwoord op Kamervragen doorschemeren dat het ziekenhuisbudget alleen ter beschikking moet komen voor medische gevallen, maar invoering van de pijnloze bevalling kost natuurlijk geld. De overheid moet daarom in samenwerking met de zorgverzekeraars bepalen dat er meer geld komt voor ziekenhuizen. Voor een kabinet dat jeugd en gezin centraal stelt, mag dat geen bezwaar zijn.

Jessica de Jong is freelancejournalist.